आध्यात्मिकता २७ साधक : श्रीअरविंद यांनी असे लिहिले आहे की, “बाह्य परिस्थितीपेक्षा आध्यात्मिक वातावरण अधिक महत्त्वाचे असते; एखाद्या व्यक्तीला जर का ते मिळाले आणि व्यक्ती श्वासोच्छ्वास करण्यासाठी आणि त्यामध्ये जगण्यासाठी जर स्वतःचे आध्यात्मिक वातावरण तयार करू शकली तर, ती प्रगतीसाठी खरी सुयोग्य परिस्थिती असते.” व्यक्तीला असे आध्यात्मिक वातावरण कसे मिळू शकेल आणि व्यक्ती खरे आध्यात्मिक […]
आध्यात्मिकता २६ जीवनाचा त्याग करणे ही खरी आध्यात्मिकता नव्हे, तर ‘ईश्वरी पूर्णत्वा’च्या साहाय्याने जीवन परिपूर्ण बनविणे ही खरी आध्यात्मिकता असते. भारताने आता जगाला ही खरी आध्यात्मिकताच दाखविली पाहिजे. * आध्यात्मिकतेच्या दृष्टीने पहिले असता भारत हा जगातील अग्रगण्य देश आहे. आध्यात्मिकतेचे आदर्श उदाहरण घालून देणे हे त्याचे जीवितकार्य आहे. आणि जगाला ही शिकवण देण्यासाठी श्रीअरविंदांनी या […]
आध्यात्मिकता २५ आंतरात्मिक किंवा आध्यात्मिक चेतना तुम्हाला सखोल आंतरिक साक्षात्कार प्रदान करते, ती तुमचा ‘ईश्वरा’शी संपर्क करून देते, बाह्य बंधनांपासून मुक्ती देते; परंतु ही मुक्ती परिणामकारक व्हायची असेल तर, आणि या मुक्तीचा जिवाच्या इतर घटकांवरदेखील परिणाम व्हायला हवा असेल तर, ‘ज्ञाना’चा आध्यात्मिक प्रकाश धारण करण्याइतपत मन पुरेसे खुले झाले पाहिजे; दृश्य रूपांच्या पाठीमागे असणाऱ्या शक्तींना […]
आध्यात्मिकता २४ ज्यांना आध्यात्मिक जीवन जगण्याची इच्छा आहे त्यांच्यासाठी आत्म-नियंत्रण, आत्म-प्रभुत्व, परीमितता, इच्छाविरहितता, जिवाच्या आंतरिक सत्याचा आणि त्याच्या आत्माविष्करणाच्या नियमाचा शोध या गोष्टी अगदी आवश्यक आहेत असे आपण म्हणू शकतो. स्वतःशी, स्वतःच्या ध्येयाशी प्रामाणिक असणे, स्वतःला अस्ताव्यस्त भावावेगांबरोबर वाहवत जाऊ न देणे, बदलणाऱ्या रूपांना ‘वास्तविकता’ अथवा ‘सत्य’ न मानणे, या गोष्टी अध्यात्म-मार्गावर प्रगत होण्यासाठी व्यक्तीकडे […]
आध्यात्मिकता २३ स्वत:ला समजून घेतल्याने आणि स्वत:ला कसे जाणून घ्यायचे हे शिकल्यामुळेच माणूस परमशोध लावू शकतो. जेव्हा ‘जडभौतिका’च्या प्रत्येक अणुरेणुमध्ये माणसांना ‘ईश्वर’ आपल्या अंतर्यामी असल्याच्या विचाराची जाणीव होईल, प्रत्येक प्राणिमात्रामध्ये त्यांना ‘ईश्वरा’च्या अस्तित्वाची काही झलक जाणवेल, जेव्हा प्रत्येक मनुष्य त्याच्या बांधवांमध्ये ‘ईश्वरा’ला पाहू शकेल तेव्हा उष:काल होईल, तेव्हा या समग्र प्रकृतीला भारभूत झालेले अज्ञान, मिथ्यत्व, […]
आध्यात्मिकता २१ …या जीवनापासून पलायन करून, दिव्य ‘ब्रह्मा’मध्ये (Reality) विलय पावणे ही होती पूर्वीची ‘आध्यात्मिकता’! त्यामध्ये, या जगाला ते जसे आहे, जेथे आहे, तसेच त्या स्थितीतच सोडून दिले जात असे; त्याउलट, जीवनाचे दिव्यत्वीकरण करणे, या जडभौतिक विश्वाचे दिव्य विश्वामध्ये रूपांतरण करणे म्हणजे ‘आध्यात्मिकता,’ ही आहे आमची नवीन दृष्टी! – श्रीमाताजी [CWM 09 : 150]
आध्यात्मिकता २० आपल्यामध्ये असलेल्या चिरंतन आत्म्याचा साक्षात्कार आपल्याला झाला आहे किंवा नाही हा प्रश्न व्यक्ती जोपर्यंत स्वतःला विचारत राहते; जोपर्यंत व्यक्तीच्या मनात काही शंका असते किंवा काही द्विधा मनस्थिती असते त्यातूनच हे सिद्ध होते की, अजूनपर्यंत ‘खरा’ संपर्क झालेला नाही. कारण जेव्हा ही घटना घडून येते, तेव्हा ती तिच्यासोबत अशी एक अवर्णनीय गोष्ट घेऊन येते, […]
आध्यात्मिकता १७ …तुम्ही जेव्हा ‘ईश्वरा’कडे येता तेव्हा तुम्ही तुमच्या सर्व मानसिक संकल्पना टाकून दिल्या पाहिजेत; परंतु तसे करण्याऐवजी, उलट, तुम्ही तुमच्या संकल्पना ‘ईश्वरा’वर लादू पाहता आणि ‘ईश्वरा’ने त्याप्रमाणे वागावे असे तुम्हाला वाटते. ‘योगी’ व्यक्तीचा खरा दृष्टिकोन एकच असतो आणि तो म्हणजे, अशा व्यक्तीने घडणसुलभ (plastic) असले पाहिजे आणि जी काही ‘ईश्वरी आज्ञा’ असेल, तिचे पालन […]
आध्यात्मिकता १६ एक सार्वत्रिक अंधश्रद्धा येथे विचारात घेऊ. ‘संन्यासवाद’ आणि ‘आध्यात्मिकता’ या दोन्ही गोष्टी एकच आहेत, अशी कल्पना जगभरात प्रचलित आहे. तुम्ही एखाद्याचे वर्णन, तो आध्यात्मिक पुरुष आहे किंवा ती आध्यात्मिक स्त्री आहे असे केलेत की, लगेच लोक असा विचार करू लागतात की, तो काही अन्नग्रहण करत नसेल, किंवा तो दिवसभर निश्चलपणे बसून राहत […]
आध्यात्मिकता १३ ‘नैतिकता’ जीवनाच्या विविधतेच्या आणि आत्मस्वातंत्र्याच्या विरोधी असणारे असे एक कृत्रिम जीवनमान उचलून धरते. ती मानसिक, ठरीव, मर्यादित असे काहीतरी तयार करते आणि सर्वांनी त्याबरहुकूम वागावे अशी अपेक्षा बाळगते. सर्वांनी समानच गुण आणि समानच आदर्श प्रकृती आत्मसात करावी, त्यासाठीच सर्वांनी धडपडावे असे तिला वाटते. नैतिकता ही काही दैवी नाही किंवा तिच्यामध्ये ‘ईश्वरीय’ असेदेखील काही […]
