‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ ३० एप्रिल १९०१ रोजी अरविंद घोष यांचा विवाह श्री. भूपालचंद्र बोस यांच्या कन्येशी, मृणालिनीदेवी यांच्याशी झाला. परदेशगमन करून आलेल्या अरविंदांचे, तत्कालीन प्रथेनुसार शुद्धीकरण करण्याचा प्रसंग समोर उभा ठाकला, प्रागतिक विचारसरणीच्या अरविंदांनी त्याला साफ नकार दिला. कलकत्ता येथे संपन्न झालेल्या या विवाहप्रसंगी सर जगदीशचंद्र बोस सपत्निक उपस्थित होते. अरविंद घोष […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०८ इंग्लंडमध्ये असतानाच अरविंद घोष यांनी त्यांचे आयुष्य देशसेवेसाठी आणि त्याच्या स्वातंत्र्यप्राप्तीसाठी वाहून घेण्याचे ठरविले होते. भारतात आल्याबरोबर, राष्ट्राला भविष्याबद्दलच्या कल्पनांविषयी जागृत करावे या हेतूने केलेल्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून, त्यांनी लगेचच दैनिकामधून राजकीय विषयांवर निनावी पद्धतीने लिखाण करायला सुरुवात केली. भारतात आल्यानंतर अरविंदांनी तत्कालीन राजकारणाचा […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०७ बडोद्यामध्ये आल्यानंतरही अरविंद घोषांवर काही काळ पाश्चात्त्य संस्कृतीचा प्रभाव टिकून होता. मुंबई व कलकत्त्याहून मागविलेल्या पेट्यांमधील पुस्तके ते वाचत असत. अरविंदांना बंगाली शिकविणारे शिक्षक सांगतात, “अरविंद त्यांच्या टेबलाजवळ बसून तेलाच्या दिव्याच्या प्रकाशात, डासांचे असह्य दंश रात्रभर सोसत, अगदी सकाळ होईपर्यंत वाचत बसत असत. ध्यानावस्थेत मग्न […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०६ अरविंद घोष इ. स. १८९३ ते १९०६ या तेरा वर्षांच्या कालखंडामध्ये बडोदा संस्थानच्या सेवेत होते. सुरुवातीला ते महसूल खात्यात व महाराजांच्या सचिवालयात काम करत असत. नंतर ते इंग्रजीचे प्राध्यापक झाले आणि शेवटी बडोदा कॉलेजमध्ये उपप्राचार्य म्हणून कार्यरत होते. अरविंदांच्या शिकवण्याच्या पद्धतीबद्दल एका विद्यार्थ्याने सांगितलेली एक […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०५ (पाँडिचेरीला एकदा श्रीअरविंद स्वत:विषयी, आपल्याला आलेल्या अनुभवाविषयी पत्रातून एका साधकाला सांगत आहेत.) भारतात परतल्यापासूनच, लौकिक किंवा पारलौकिक असा कोणताही भेद माझ्या जीवनामध्ये किंवा माझ्या योगामध्ये मी कधी केला नाही. मला वाटते, माणसांना ज्या गोष्टींमध्ये रस असतो, त्या साऱ्या गोष्टी बहुधा भौतिकातील असतात. आणि त्यातील बहुतेक […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०४ इंग्लंडमधील वास्तव्याच्या शेवटच्या वर्षी, अरविंद घोष आध्यात्मिक शोधाकडे वळले. ते प्रोटेस्टंट पंथाच्या धर्मोपदेशकाच्या कुटुंबात राहत असत. ते कधीही ख्रिश्चन बनले नाहीत, मात्र ख्रिस्तीधर्म हा असा एकच धर्म होता आणि बायबल हा असा एकच धर्मग्रंथ होता की ज्याच्याशी त्यांची लहानपणीच ओळख झाली होती; पण ज्या पद्धतीने […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०३ शिष्यवृत्ती मिळवून अरविंद घोष इ. स. १८९० मध्ये केंब्रिज येथील किंग्ज कॉलेजमध्ये शिकू लागले. तेथे त्यांनी दोन वर्षे शिक्षण घेतले. त्यांचे वडील त्यांना भारतामधून वर्तमानपत्रे पाठवत असत. इंग्रजांनी भारतीयांना दिलेल्या वाईट वागणुकीची उदाहरणे असलेली कात्रणे खुणा करून ते पाठवून देत आणि भारतातील ब्रिटिश शासन हे […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०२ इंग्लंड येथे चौदा वर्षे अरविंद घोष यांचे वास्तव्य होते. इ. स. १८८४ मध्ये लंडन येथील सेंट पॉल शाळेमध्ये ते शिकू लागले. अरविंदांनी मँचेस्टर आणि सेंट पॉल येथे असताना अभिजात साहित्य अभ्यासण्याकडे लक्ष पुरविले. अभ्यासाव्यतिरिक्तचा उरलेला सगळा वेळ ते अवांतर वाचन, विशेषत: इंग्लिश काव्य, साहित्य आणि […]
‘क्रांतिकारक अरविंद घोष ते महायोगी श्रीअरविंद’ अरविंद घोष – ०१ अरविंद घोष यांचा जन्म दि. १५ ऑगस्ट १८७२ रोजी कलकत्ता येथे झाला. प्रभावी व्यक्तिमत्त्व आणि प्रचंड क्षमता असलेले अरविंद घोष यांचे वडील श्री. कृष्णधन घोष हे, शिक्षणासाठी सर्वात प्रथम इंग्लंडमध्ये जाणाऱ्या काही लोकांपैकी एक होते. श्री. कृष्णधन घोष भारतात परतले तेव्हा सवयी, कल्पना आणि आदर्श […]
प्रस्तावना ‘प्रकृती’ म्हणजे जणू एखादी यांत्रिक अचेतन शक्ती असावी आणि ती या सृष्टीरचनेतील सर्व गोष्टींचे संचालन करत असावी, असे सहसा मानले जाते. ‘प्रकृती’चा सखोल अभ्यास केला, तिचे आकलन करून घेतले तर आपल्याला सारे काही उमगेल, सारे काही ज्ञात होईल आणि सर्व गोष्टींवर प्रभुत्व मिळविता येईल अशी माणसाची समजूत असते. परंतु आपण ‘प्रकृती’च्या विविध पद्धतींकडे थोडे […]
