साधना, योग आणि रूपांतरण – १६२
पूर्णयोगांतर्गत भक्ती
पूजाअर्चा करणे हे भक्तिमार्गावरील केवळ पहिले पाऊल आहे. जेव्हा बाह्य पूजाअर्चा ही आंतरिक आराधनेमध्ये परिवर्तित होते तेव्हा खऱ्या भक्तीचा आरंभ होतो. ती अधिक सखोल होते आणि दिव्य प्रेमाच्या उत्कटतेमध्ये तिचे परिवर्तन होते. त्या प्रेमामधून आपल्याला ‘ईश्वरा’शी असलेल्या आपल्या जिव्हाळ्याच्या नात्यातील हर्षाचा अनुभव येऊ लागतो आणि हा समीपतेचा हर्ष नंतर एकत्वाच्या आनंदामध्ये रूपांतरित होतो.
*
भक्तिमार्गाची पहिली अवस्था सारांशरूपाने सांगायची झाली तर तीन शब्दांत तिचे वर्णन करता येईल. श्रद्धा, पूजाअर्चा, आज्ञापालन.
आराधना, आनंद, आत्मदान या तीन शब्दांत भक्तिमार्गाच्या दुसऱ्या अवस्थेचे वर्णन सारांशरूपाने करता येईल.
प्रेम, परमानंद, समर्पण या तीन शब्दांत भक्तिमार्गाच्या तिसऱ्या अवस्थेचे वर्णन सारांशरूपाने करता येईल.
– श्रीअरविंद (CWSA 24 : 549) & (CWSA 12 : 348)
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३९ (पूर्वार्ध) श्रद्धा ही कोणत्या अनुभवावर (किंवा प्रचितीवर) अवलंबून नसते. ती अनुभवाच्या…
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३८ (श्रीअरविंद लिखित पत्रामधून...) अंधश्रद्धा या शब्दाला वास्तविक तसा काहीच अर्थ नाही.…
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३७ श्रद्धा ही ज्ञानानंतर नव्हे तर, त्या आधीपासूनच अस्तित्वात असणारी गोष्ट आहे.…
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३६ जेथे चांगल्या इच्छा असतात तेथे वाईट इच्छा देखील येणार. पूर्णयोगामध्ये संकल्प…
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३५ (एका साधकाला लिहिलेल्या पत्रामधून...) तुम्ही जे काही करत आहात त्यामध्ये, म्हणजे…
पूर्णयोगाचे अधिष्ठान – ३४ अभीप्सेच्या उत्कटतेमुळे अनुभूतीमध्ये सघनता निर्माण होते आणि वारंवार आलेल्या सघन अनुभूतीमुळे…