साधना, योग आणि रूपांतरण – ११८
(पूर्वार्ध – “कर्म करणे हा साधनेचा एक चांगला मार्ग आहे, कारण तुम्हाला एखादे कर्म जर योग्य प्रकारे करायची इच्छा असेल तर तुम्ही म्हणजे ते ‘कर्म’च बनला पाहिजेत, ती ‘कर्म करणारी व्यक्ती’ नव्हे. अन्यथा तुम्हाला ते कधीच योग्य रीतीने करता येणार नाही”, असे श्रीमाताजींनी सांगितले.)
उत्तरार्ध –
तुम्ही (कर्मरूप न बनता) केवळ एक ‘कर्म करणारी व्यक्ती’ असे बनून राहिलात; तसेच जर तुमचे विचारही भरकटत राहिले तर निश्चितपणे असे होईल की, जर तुम्ही कोणत्या नाजूक वस्तू हाताळत असाल तर त्या मोडतील, तुटतील; तुम्ही स्वयंपाक करत असाल तर तुमच्या हातून एखादा पदार्थ करपून जाईल, तुम्ही जर खेळत असाल तर त्यात तुम्ही पराभूत व्हाल. म्हणून कर्म ही एक उत्तम साधना असते हे लक्षात घ्या आणि तुम्हाला ती साधना चांगल्या रीतीने करायची असेल तर (कर्म करत असताना स्वत: कर्मरूप होणे) हाच एक मार्ग आहे.
…अगदी सगळ्या गोष्टींबाबत हे असेच असते. कोणतीही गोष्ट जर योग्य प्रकारे केली तर ती योग-साधनेचा भाग बनू शकते. आणि योग्य प्रकारे केली नाही तर अगदी (तुम्ही करत असलेल्या) तपस्येचा देखील काही उपयोग होऊ शकणार नाही आणि परिणामी तुमची प्रगतीसुद्धा होणार नाही. कारण परत तेच! तुम्ही जर तपस्या करत असाल आणि ती करत असताना सदासर्वकाळ स्वत:कडे पाहात असाल आणि स्वत:च्या मनाशी असे विचार करत असाल असाल की, ”माझी प्रगती होत आहे ना? माझे भले होईल ना? मी यशस्वी होईन ना?” तर तेव्हा तो तुमचा अहंकार असतो, तो हळूहळू वाढत जातो आणि सर्व जागा व्यापून टाकतो, मग तो अन्य कशालाच जागा शिल्लक ठेवत नाही. आध्यात्मिक अहंकार हा तर सर्वात वाईट असतो कारण तो त्याच्या स्वत:च्या हीनपणाबद्दल पूर्णपणे बेसावध असतो. ‘मी पूर्णपणे दिव्य नसलो तरी मी खूप श्रेष्ठ आहे,’ अशी त्याची समजूत असते.
…(वर उल्लेख केल्याप्रमाणे, व्यक्ती स्वत: कर्मरूप बनून न जाता, कर्म करणारी आणि ते करताना सातत्याने स्वत:कडेच बघत राहणारी व्यक्ती बनून राहिली आणि) पुन्हापुन्हा स्वत:कडे मागे वळून बघत राहिली, म्हणजेच ती स्वत:ला सूक्ष्म अहंकाराच्या मर्यादांमध्ये कोंडून घेत राहिली तर त्यातून न्यूनगंड, मर्यादा, क्षुद्रपणा, अक्षमता या सर्व गोष्टी निर्माण होतात. व्यक्तीने आपली दारे खुली केली पाहिजेत, स्वत:ला व्यापक केले पाहिजे. आणि त्याचा उत्तम मार्ग म्हणजे स्वत:वर लक्ष केंद्रित करण्यापेक्षा, तुम्ही जे काही कर्म करत आहात त्या कर्मावरच लक्ष केंद्रित करणे तुम्हाला जमले पाहिजे.
– श्रीमाताजी (CWM 04 : 362-364)
- संपूर्ण आणि समग्र ईश्वराधीनता - February 1, 2025
- भारत हाच जगातील असा एकमेव देश आहे… - January 26, 2025
- साधना, योग आणि रूपांतरण – २३२ - January 24, 2025