साधना, योग आणि रूपांतरण – १५३ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती (भगवद्गीतेमध्ये आर्त, जिज्ञासू, अर्थार्थी आणि ज्ञानी या चार प्रकारच्या भक्तांचे उल्लेख आले आहेत. त्यातील ‘अर्थार्थी’ भक्ताच्या भक्तीविषयी एका साधकाने श्रीअरविंदांना काही प्रश्न विचारला असावा असे दिसते. त्याला श्रीअरविंद यांनी दिलेले उत्तर…) ‘ईश्वरा’कडून काहीतरी मिळावे म्हणूनच केवळ ईश्वराचा शोध घेण्याची धडपड करायची हा लोकांचा दृष्टिकोन उचित नाही; पण […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १५१ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती (श्रीअरविंदांच्या छायाचित्राकडे पाहत असताना, आपण जणू प्रत्यक्ष श्रीअरविंदांनाच पाहत आहोत, असे एका साधकाला जाणवले आणि त्याने तसे त्यांना लिहून कळविले आहे. त्याला दिलेल्या उत्तरादाखल श्रीअरविंद लिहितात…) छायाचित्र हे केवळ काहीतरी व्यक्त करण्याचे माध्यम असते, पण तुमच्यापाशी जर योग्य चेतना असेल, तर जिवंत व्यक्तीमधील काहीतरी तुम्ही त्या छायाचित्रात […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १५० पूर्णयोगांतर्गत भक्ती (केवळ प्रार्थनेच्या माध्यमातून ईश्वरी उपस्थितीची जाणीव, अनुभूती, साक्षात्कार इत्यादी काहीच साध्य होत नाहीये, असे एका साधकाने श्रीअरविंदांना लिहून कळविले आहे. त्यावर त्यांनी दिलेले हे उत्तर…) …निव्वळ प्रार्थनेद्वारे या गोष्टी लगेचच प्राप्त होतील, असे सहसा घडत नाही. परंतु (तुमच्या अस्तित्वाच्या) गाभ्यामध्ये जर जाज्वल्य श्रद्धा असेल किंवा अस्तित्वाच्या सर्व […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४९ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती आपल्यापेक्षा जे महान आहे त्याची केलेली पूजा, आराधना, त्याच्याप्रति केलेले आत्मार्पण हे ‘भक्ती’चे स्वरूप असते. तर त्याच्या सान्निध्याची आणि ऐक्याची आस बाळगणे किंवा तशी भावना असणे हे ‘प्रेमा’चे स्वरूप असते. आत्मदान हे दोन्हीचे लक्षण असते. भक्ती आणि प्रेम या दोन्ही गोष्टी योगमार्गामध्ये आवश्यक असतात आणि दोन्ही गोष्टींना […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४८ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती साधक : नामजपाबद्दलची माझी जुनीच ऊर्मी पुन्हा एकदा उफाळून आली आहे, त्याबद्दल मला वाईट वाटत आहे. नामजपाचे परिणाम दिसून यावेत म्हणून कदाचित माझे मन त्याचा अतिरेक करत असावे. श्रीअरविंद : व्यक्तीने जपाचा अर्थ समजून घेतला, आणि त्या अर्थानिशी नामजप केला, तसेच त्या नामजपामधून ज्या ‘देवते’चा बोध होतो […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४७ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती नामोच्चारणामध्ये शक्ती असते पण ते जर हृदयातून आणि अंतःकरणातून आलेले असेल तरच! केवळ मनाद्वारे केलेली पुनरावृत्ती पुरेशी नसते. * कोणत्याही देवदेवतेचे नामस्मरण केले तरी त्या नामस्मरणाला प्रतिसाद देणारी ‘शक्ती’ म्हणजे (स्वयं) श्रीमाताजीच असतात. प्रत्येक नामाद्वारे ईश्वराच्या एका विशिष्ट पैलूचा निर्देश होतो आणि ते नाम त्या पैलूपुरतेच मर्यादित […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४६ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती ‘ईश्वरा’चे नामस्मरण हे सहसा संरक्षणासाठी, आराधनेसाठी, भक्तीमध्ये वृद्धी व्हावी यासाठी, आंतरिक चेतना खुली व्हावी यासाठी आणि भक्तिमार्गाद्वारे ‘ईश्वरा’चा साक्षात्कार व्हावा यासाठी केले जाते. * पूर्णयोगाच्या साधनेचे सूत्र म्हणून केवळ एकच मंत्र उपयोगात आणला जातो, तो म्हणजे ‘श्रीमाताजीं’चे नाम किंवा ‘श्रीअरविंदां’चे व ‘श्रीमाताजीं’चे नाम! हृदयकेंद्रामध्ये एकाग्रता आणि मस्तकामध्ये […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४५ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती श्रीअरविंद : प्रेम आणि भक्ती ही चैत्य पुरुषाच्या खुले होण्यावर अवलंबून असते आणि त्यासाठी इच्छावासना नाहीशा होणे आवश्यकच असते. बऱ्याच जणांकडून श्रीमाताजींप्रति आंतरात्मिक प्रेमाऐवजी प्राणिक प्रेम अर्पण करण्यात येते; इतर कोणत्याही गोष्टीपेक्षा या प्राणिक प्रेमामुळे अधिकच अडथळे निर्माण होतात कारण त्यामध्ये इच्छावासना मिसळलेल्या असतात. साधक : श्रीमाताजींविषयीची […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४४ पूर्णयोगांतर्गत भक्ती साधक : आज संध्याकाळी श्रीमाताजींच्या दर्शनाच्या वेळी त्यांची दृष्टी माझ्यावर पडली आणि मला माझ्यामध्ये भक्तीचा एक उमाळा दाटून आलेला आढळला. आणि आजवर मी यासाठीच आसुसलेलो होतो असे मला वाटले. जोपर्यंत अशी भक्ती माझ्या हृदयामध्ये जिवंत आहे तोपर्यंत मला अन्य कोणतीच इच्छा नाही, असे मला वाटले. मला ‘अहैतुकी […]
साधना, योग आणि रूपांतरण – १४२ मानवी प्रकृतीत आणि मानवी जीवनात संकल्पशक्ती, ज्ञानशक्ती आणि प्रेमशक्ती या तीन दिव्यशक्ती आहेत. मानवाचा आत्मा ईश्वराप्रत ज्या तीन मार्गांनी उन्नत होत जातो त्या मार्गांचा निर्देश वरील तीन शक्ती करतात. म्हणून या तीन मार्गांचा समुच्चय, तीनही मार्गांनी मनुष्याचे ईश्वराशी सायुज्य होणे, एकत्व पावणे हाच ‘पूर्णयोगाचा आधार’ असणे आवश्यक असते. कर्म […]
