साधनेची मुळाक्षरे – १०

…हे सत्य आहे की, जे जे काही उच्चतर चेतनेशी संबंधित असते ते वरून येते; केवळ आध्यात्मिक शांती, शांतता याच गोष्टी नव्हेत तर प्रकाश, शक्ती, ज्ञान, उच्चतर दृष्टी आणि विचार, आनंद या साऱ्याच गोष्टी वरून येतात. एका विशिष्ट टप्प्यापर्यंत त्या अंतरंगातून येणेसुद्धा शक्य असते; परंतु ते यामुळे शक्य होते कारण चैत्य पुरुष त्यांच्याप्रत थेटपणे खुला असतो आणि त्यामुळे उपरोक्त गोष्टी आधी तेथे येतात आणि चैत्य पुरुषाद्वारे, किंवा त्याच्या पुढे येण्यामुळे, अस्तित्वाच्या इतर साऱ्या अंगांमध्येदेखील त्या स्वतःला प्रकट करतात. अंतरंगातून होणारे प्रकटीकरण किंवा वरून होणारे अवतरण हे योगसिद्धीचे दोन सार्वभौम मार्ग आहेत. बाह्य पृष्ठवर्ती मनाचा प्रयत्न किंवा भावना, एखाद्या प्रकारची तपस्या या सगळ्यांमधून या गोष्टींची काहीशी घडण होते असे वाटते, पण त्यांचे परिणाम हे, या दोन मूलगामी मार्गांच्या तुलनेत, बहुतेक वेळा अनिश्चित आणि आंशिक असतात. आणि म्हणूनच आम्ही या योगामध्ये ‘उन्मुखते’ वर (opening) नेहमीच एवढा भर देत असतो – आपल्या आंतरिक मनाचे, प्राणाचे, शरीराचे आपल्या आंतरतम भागाप्रत असलेले खुलेपण आणि मनाच्या ऊर्ध्वदिशेस असणाऱ्या तत्त्वाप्रत उन्मुखता, खुलेपण – या गोष्टी साधनेच्या फलप्राप्तीसाठी अपरिहार्य आहेत.
– श्रीअरविंद
(CWSA 30 : 324)

श्रीअरविंद